Το ΦΕΚ που βλέπουμε αποτελεί το πρώτο χρονικά, που βρίσκει κάποιος διαθέσιμο και στην ιστοσελίδα του εθνικού τυπογραφείου. Είναι του έτους 1833 και περιέχει μεταξύ άλλων τον λόγο του τότε ανήλικου ακόμα Όθωνα στο Ναύπλιο κατά την άφιξη του. Εκτός του δίγλωσσου που προκαλεί ίσως εντύπωση στο πρώτο ΦΕΚ, επίσης τραβά την προσοχή ο τίτλος «Βασίλειον της Ελλάδος».
Στις 7 Μαΐου 1832, η Ελλάδα ορίζεται ως ανεξάρτητη κληρονομική μοναρχία με πρώτο μονάρχη τον Όθωνα.
Μετά την αναγνώριση της Ελλάδας ως κράτους ανεξάρτητου και (κυρίως...) κυρίαρχου, όπως ορίστηκε με το λεγόμενο "Πρωτόκολλο της Ανεξαρτησίας" (22 Ιανουαρίου/3 Φεβρουαρίου 1830) δύο βασικά ζητήματα παρέμεναν σε εκκρεμότητα: Ο καθορισμός των συνόρων και το πρόσωπο του "ηγεμόνα".
Σε ό,τι αφορά τα σύνορα, ο τελικός διακανονισμός επιτεύχθηκε ύστερα από αρκετές παλινωδίες, με το Πρωτόκολλο του Λονδίνου τον Αύγουστο του 1832.
Στις 9/21 Ιουλίου 1832 οι τρεις εγγυήτριες Δυνάμεις και η Οθωμανική Αυτοκρατορία είχαν υπογράψει τη Συνθήκη της Κωνσταντινουπόλεως (Καλεντέρ Κιοσκ). Με τη συνθήκη αυτήν οριζόταν ότι τα βορειοδυτικά σύνορα του ελληνικού κράτους θα βρίσκονταν στον Αμβρακικό κόλπο. Σε ότι αφορά τα βορειοανατολικά σύνορα, δηλαδή την περιοχή που βρίσκεται βόρεια του ποταμού Σπερχειού και στην οποία βρίσκεται η πόλη της Λαμίας, δεν ελήφθη απόφαση και το θέμα παραπέμφθηκε σε νέα διάσκεψη στο Λονδίνο. Αποτέλεσμα της διάσκεψης αυτής υπήρξε το Πρωτόκολλο της 18ης/30ής Αυγούστου 1832.
Με αυτό επιδικαζόταν στο ελληνικό κράτος η περιοχή της Λαμίας και έτσι τα ελληνοοθωμανικά σύνορα ορίζονταν μεταξύ των κόλπων του Αμβρακικού και του Παγασητικού.
Ταυτόχρονα επιδικάστηκε το ποσό των σαράντα εκατομμυρίων γροσιών ως αποζημίωση προς την Οθωμανική Αυτοκρατορία, ενώ το αίτημα Σαμιωτών και Κρητικών να ενταχθούν στο ελληνικό κράτος απορρίφθηκε. Η επακριβής χάραξη των συνόρων ολοκληρώθηκε τον Νοέμβριο και έγινε αποδεκτή από την Οθωμανική Αυτοκρατορία στα μέσα Δεκεμβρίου 1832.
Σε ό,τι αφορά το ζήτημα ηγεμονίας, το οποίο ανέκυψε ξανά μετά την παραίτηση του Λεοπόλδου του Σαξ Kόμπουρκ από τον ελληνικό θρόνο στις 9/21 Mαΐου 1830, οι τρεις Δυνάμεις κατέληξαν στον Όθωνα, δευτερότοκο γιο του Λουδοβίκου A΄ της Βαυαρίας.
H επιλογή του Όθωνα επικυρώθηκε τυπικά από την ελληνική πλευρά τον Ιούλιο του 1832.
Ανοιχτό έμενε το θέμα του συντάγματος στο οποίο είχαν αντιταχθεί, ιδίως η Ρωσία, η Γαλλία, αλλά και ο Λουδοβίκος Α΄. Σύνταγμα τελικά δεν δόθηκε, και το θέμα αυτό έμελλε να αποτελέσει βασικό σημείο τριβής ανάμεσα στο παλάτι και τις πολιτικές δυνάμεις, ιδίως την πρώτη δεκαετία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (1833-1843).{Φώτο : ο Όθωνας με φουστανέλα κατά την περίοδο της αντιβασιλείας.}
Η επίσημη αναγόρευση του Όθωνα ως βασιλιά της Ελλάδας, ενός κράτους ανεξάρτητου που τέθηκε σε καθεστώς εγγύησης από τις τρεις Δυνάμεις, οριστικοποιήθηκε με τη Συνθήκη του Λονδίνου της 25ης Aπριλίου / 7ης Mαΐου 1832.
Ταυτόχρονα η Αγγλία, η Γαλλία και η Ρωσία θα εγγυόνταν δάνειο εξήντα εκατομμυρίων φράγκων. H επιλογή του Όθωνα επικυρώθηκε τυπικά από την ελληνική πλευρά τον Ιούλιο του 1832. Ανοιχτό έμενε το θέμα του συντάγματος στο οποίο αντιτίθεντο ιδίως η Ρωσία, η Γαλλία, αλλά και ο Λουδοβίκος Α΄. Σύνταγμα τελικά δεν δόθηκε, και το θέμα αυτό έμελλε να αποτελέσει βασικό σημείο τριβής ανάμεσα στο παλάτι και τις πολιτικές δυνάμεις, ιδίως την πρώτη δεκαετία του νεοσύστατου ελληνικού κράτους (1833-1843).
Επιγραμματικά, με τη Συνθήκη του Λονδίνου (25 Απριλίου/ 7 Μαΐου 1832), που υπογράφτηκε από τους πληρεξούσιους των τριών Δυνάμεων (Αγγλίας, Γαλλίας, Ρωσίας) και της Βαυαρίας, στις 29 Απριλίου/11 Μαΐου 1832, οριστικοποιήθηκε η αναγόρευση του Όθωνος ως Βασιλέως της Ελλάδος και το νέο Ελληνικό Κράτος ονομάσθηκε «Βασίλειον της Ελλάδος». Αξίζει να σημειωθεί ότι το ελληνικό κράτος τότε δεν έλαβε μέρος στην υπογραφή της συνθήκης ακόμα λιγότερο στις συνομιλίες που θα οδηγούσαν στην υπογραφή της. Στις 27 Ιουλίου 1832 επικυρώθηκε η εκλογή του Όθωνος ως βασιλέα της Ελλάδος και με ψήφισμα της Εθνικής Συνελεύσεως της Πρόνοιας. (Στον τομέα της Κοινωνικής Πρόνοιας η συμβολή της Δημογεροντίας ήταν υποτυπώδης, πιθανώς εξαιτίας της κακής οικονομικής κατάστασής της και της δυναμικής παρουσίας του νέου κράτους.) Περίπου πέντε μήνες αργότερα, στα τέλη Ιανουαρίου 1833, ο Όθωνας και η συνοδεία του έφταναν στο λιμάνι του Ναυπλίου, της πρωτεύουσας του πρώτου ελληνικού κράτους.
Τέλος παραθέτουμε το παρακάτω απόσπασμα από την Ι.τ.Ε.Ε. Τόμος ΙΓ’, σελ. 33-34 :
‘’Η αγγλική φρεγάτα «Μαδαγασκάρη», με την οποία ταξίδευε ο νεαρός Όθωνας και η βασιλική συνοδεία, αγκυροβόλησε στο λιμάνι του Ναυπλίου στις 30 Ιανουαρίου 1833. Η μέρα για την αποβίβαση είχε ορισθεί η 6η Φεβρουαρίου. Έτσι θα υπήρχε καιρός να γίνουν οι κατάλληλες προετοιμασίες που θα τόνιζαν την «εθνική σημασία» του γεγονότος και θα υπογράμμιζαν επίσης την αίγλη και τη δύναμη της μοναρχίας. […] Στα γύρω φρούρια κυμάτιζαν οι σημαίες των τριών προστάτιδων δυνάμεων δίπλα-δίπλα με τις σημαίες της Ελλάδος και της Βαυαρίας […] Εντούτοις η παρουσία των ξένων στόλων στο λιμάνι του Ναυπλίου, το ανέμισμα των ξένων σημαιών στα γύρω φρούρια δήλωναν την ξένη κηδεμονία που ήρθε να αντικαταστήσει την τούρκικη εξουσία. Τα στρατεύματα της Βαυαρίας, παρόντα και αυτά έδειχναν με ποιο τρόπο η Αντιβασιλεία επρόκειτο να προχωρήσει σε μέτρα για την επιβολή της τάξεως […] Αλλά τη λαμπρή αυτή μέρα […] όλα έμοιαζαν ευχάριστα και τακτοποιημένα.
Σχετικά (ενδεικτικά) :
- Φύλλο Εφημερίδας της Κυβερνήσεως (ΦΕΚ) : 1/ 16 Φεβρουαρίου 1833. Μπορείτε να κατεβάσετε το ΦΕΚ πατώντας εδώ ΦΕΚ 1/1833 (...που φυσικά κατέβηκε από την επίσιμη σελίδα του εθνικού τυπογραφείου)
- Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Βραβείο Ακαδημίας Αθηνών 1980) (Ι.τ.Ε.Ε.), Τόμος ΙΒ’, σελ. 575-576, Τόμος ΙΓ’ , σελ. 31-34
- Η ίδρυση της Εφημερίδος της Κυβερνήσεως το 1833 (Α’ μέρος) (δημοσίευση 18 Σεπτεμβρίου 2015)
Έρευνα: Σταύρος Β. Τσίπρας – Δικηγόρος - Προσθήκες Φοίνιξ
ΦΕΚ αρ. 5-18 Μαρτιου 1844-ΟΘΩΝ ΕΛΕΩ ΘΕΟΥ ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ... ΟΧΙ των Ελλήνων
ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΠΕΡΙ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ :
ΑΡΘΡΟΝ-1.Η ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΑ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΕΙΣ ΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ ΕΙΝΑΙ Η ΤΗΣ ΑΝΑΤΟΛΙΚΗΣ ΟΡΘΟΔΟΞΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΠΑΣΑ ΔΕ ΑΛΛΗ ΓΝΩΣΤΗ ΘΡΗΣΚΕΙΑ ΕΙΝΑΙ ΑΝΕΚΤΗ ΚΑΙ ΤΑ ΤΗΣ ΛΑΤΡΕΙΑΣ ΑΥΤΗΣ ΤΕΛΟΥΝΤΑΙ ΑΚΩΛΗΤΩΣ ΥΠΟ ΤΗΝ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΝ ΤΩΝ ΝΟΜΩΝ, ΑΠΑΓΟΡΕΥΜΕΝΟΥ ΤΟΥ ΠΡΟΣΗΛΥΤΙΣΜΟΥ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΛΛΗΣ ΕΠΕΜΒΑΣΕΩΣ ΚΑΤΑ ΤΗΣ ΕΠΙΚΡΑΤΟΥΣΗΣ ΘΡΗΣΚΕΙΑΣ .
ΑΡΘΡΟ 2. Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ ΚΕΦΑΛΗΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΖΑ ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΝ,ΥΠΑΡΧΕΙ ΑΝΑΠΟΣΠΑΣΤΩΣ ΗΝΩΜΕΝΗ ΔΟΓΜΑΤΙΚΩΣ (Δογματικως εεεε ;;..) ΜΕΤΑ ΤΗΣ ΕΝ ΚΩΣΤΑΝΤΙΝΟΠΟΛΕΙ ΜΕΓΑΛΗΣ ΚΑΙ ΠΑΣΗΣ ΑΛΛΗΣ ΟΜΟΔΟΞΟΥ ΤΟΥ ΧΡΙΣΤΟΥ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ, ΤΗΡΩΣΑ ΑΠΑΡΑΛΛΑΚΤΩΣ ΩΣ ΕΚΕΙΝΑΙ ΤΟΥΣ ΤΕ ΙΕΡΟΥΣ ΑΠΟΣΤΟΛΙΚΟΥΣ ΚΑΙ ΣΥΝΟΔΙΚΟΥΣ ΚΑΝΟΝΑΣ ΚΑΙ ΤΑΣ ΙΕΡΑΣ ΠΑΡΑΔΟΣΕΙΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕ ΑΥΤΟΚΕΦΑΛΟΣ ΕΝΕΡΓΟΥΣΑ ΑΝΕΞΑΡΤΗΤΩΣ ΠΑΣΗΣ ΑΛΛΗΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣ ...ΤΑ ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ ΑΥΤΗΣ ΔΙΚΑΙΩΜΑΤΑ. (Άρα της έχουν αναγνωριστεί ΚΥΡΙΑΡΧΙΚΑ δικαιώματα) ....ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΕΙΤΑΙ ΥΠΟ ΙΕΡΑΣ ΣΥΝΟΔΟΥ ΑΡΧΙΕΡΕΩΝ . . . (άρα μόνη της αποφασίζει και ασκεί τα κυριαρχικά δικαιώματα. Επάνω σε τι όμως κυριαρχικά; Ποιας κυριαρχίας;)
ΑΥΤΗΝ ΤΗΝ ΙΔΙΟΤΗΤΑ ΤΟΥΣ ΤΗΝ ΓΝΩΡΙΖΕΙΣ;
Η ΟΡΘΟΔΟΞΟΣ ΕΚΚΛΗΣΙΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΟΣ .......
ΚΕΦΑΛΗΝ ΓΝΩΡΙΖΟΥΖΑ ... ΤΟΝ ΚΥΡΙΟ ΗΜΩΝ
ΙΗΣΟΥ ΧΡΙΣΤΟΝ ...
ΠΕΡΙ ΤΟΥ ΔΗΜΟΣΙΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ :
ΑΡΘΡΟ 3. ΟΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΙΣΟΙ ΕΝΩΠΙΟΝ ΤΟΥ ΝΟΜΟΥ ΚΑΙ ΣΥΝΕΙΣΦΕΡΟΥΝ ΑΔΙΑΚΡΙΤΩΣ ΕΙΣ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΒΑΡΗ, ΑΝΑΛΟΓΩΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ ΤΩΝ. ΜΟΝΟΙ ΔΕ ΟΙ ΠΟΛΙΤΑΙ ΕΛΛΗΝΕΣ ΕΙΝΑΙ ΔΕΚΤΟΙ ΕΙΣ ΟΛΑ ΤΑ ΔΗΜΟΣΙΑ ΕΠΑΓΓΕΛΜΑΤΑ. ΠΟΛΙΤΑΙ ΕΙΝΑΙ ΟΣΟΙ ΑΠΕΚΤΗΣΑΝ Η ΑΠΟΚΤΗΣΩΣΙ ΤΑ ΧΑΡΑΚΤΗΡΙΣΤΙΚΑ ΤΟΥ ΠΟΛΙΤΟΥ ΚΑΤΑ ΤΟΥΣ ΝΟΜΟΥΣ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ.
Η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843, που έδιωξε τους Βαυαρούς από την Ελλάδα και επέβαλε το Σύνταγμα.
Στις 25 Ιανουαρίου 1833 ο νεαρός βασιλιάς Όθων αποβιβάστηκε στο Ναύπλιο. Η υποδοχή που του επιφυλάχθηκε ήταν αποθεωτική. Ο βασανισμένος ελληνικός λαός έβλεπε στο πρόσωπό του τον εγγυητή της τάξης και της εσωτερικής συμφιλίωσης, καθώς μετά τη δολοφονία του Καποδίστρια η χώρα είχε περιπέσει σε μια περίοδο αναρχίας και εμφυλίου πολέμου.
Τόσο η Αντιβασιλεία, όσο και ο Όθων (μετά την ενηλικίωσή του στις 20 Μαΐου 1835) προσπάθησαν να δημιουργήσουν μια λειτουργική διοίκηση και έναν οργανωμένο στρατό.
Ο απολυταρχικός τρόπος διακυβέρνησής όμως, η επιμονή του να κρατά εκτός κυβέρνησης τους Έλληνες πολιτικούς και η σκανδαλώδης προτίμηση των συμπατριωτών του Βαυαρών στο δημόσιο βίο, επισκίαζαν τις προσπάθειές του και προκαλούσαν έντονες αντιδράσεις από τα τρία κόμματα («αγγλικό», «γαλλικό», «ρωσικό»), κορύφωσή των οποίων αποτέλεσε η Επανάσταση της 3ης Σεπτεμβρίου 1843.
Τον Ιανουάριο του ίδιου έτους η ανακοίνωσή της Ελλάδας, προς τις τρεις Προστάτιδες Δυνάμεις (Αγγλία, Γαλλία, Ρωσία) ότι αδυνατούσε να αποπληρώσει τα τοκοχρεολύσια του δανείου των 60.000.000 φράγκων για το εξάμηνο που έληγε την 1η Μαρτίου, αντιμετωπίστηκε αρνητικά και επιτιμητικά και από τις τρεις.
Η πίεση των Δυνάμεων για την αποπληρωμή εντάθηκε. Ο Έλληνας βασιλιάς έκανε μεγάλες περικοπές στις δημόσιες δαπάνες, οι οποίες προκάλεσαν έντονη δυσαρέσκεια σε πολλές κοινωνικές ομάδες.
Ήδη από το φθινόπωρο του 1842 οι ηγέτες των τριών κομμάτων: Ανδρέας Μεταξάς, Κωνσταντίνος Ζωγράφος και Μιχαήλ Σούτσος του «ρωσικού», Ανδρέας Λόντος του «αγγλικού» και Ρήγας Παλαμήδης του «γαλλικού» είχαν προχωρήσει σε συνωμοτική κίνηση ώστε να εξαναγκάσουν τον Όθωνα να παραχωρήσει σύνταγμα και να απομακρύνει τους Βαυαρούς από τον στρατό και τις κρατικές υπηρεσίες.
Η κίνηση αυτή απέκτησε δυναμική όταν μυήθηκαν (Αύγουστος 1843) ο συνταγματάρχης Δημήτριος Καλλέργης, επικεφαλής του ιππικού στην Αθήνα, ο συνταγματάρχης Σπυρομήλιος, διοικητής της Σχολής Ευελπίδων και ο συνταγματάρχης Σκαρβέλης, διοικητής του πεζικού. Ως ημερομηνία της εξέγερσης ορίστηκε η 25η Μαρτίου 1844. Επειδή όμως οι φήμες για την συνωμοσία είχαν αρχίσει ήδη να κυκλοφορούν, οι ηγέτες αποφάσισαν να προχωρήσουν την 1η Σεπτεμβρίου 1843.
Το σχέδιο είχε ως εξής. Ο Σκαρβέλης και ο Καλλέργης θα απέκλειαν με τις δυνάμεις τους τα ανάκτορα, ενώ ο παλαιός αγωνιστής και σημαίνον μέλος της συνωμοσίας Ιωάννης Μακρυγιάννης θα προκαλούσε αντιπερισπασμό με τους άνδρες του. Τελικά, μετά από σύσκεψη, η εξέγερση αναβλήθηκε για την επόμενη νύχτα. Η κυβέρνηση όμως, έχοντας πληροφορηθεί τα σχέδια των συνωμοτών, έστειλε αποσπάσματα τα οποία περικύκλωσαν την οικία του Μακρυγιάννη στην οποία οχυρώθηκαν ο ίδιος και λίγοι φίλοι του. Ταυτόχρονα αύξησαν τα μέτρα φρούρησης των ανακτόρων και εξέδωσαν εντάλματα σύλληψης για 83 υπόπτους.
Το ίδιο βράδυ ωστόσο φίλοι του Μακρυγιάννη διέσπασαν τον κλοιό και ενίσχυσαν την άμυνα της οικίας του. Ταυτόχρονα ο Καλλέργης, από το Μοναστηράκι, με την ιαχή «Ζήτω το Σύνταγμα» και επικεφαλής των ανδρών του βάδισε κατά των Ανακτόρων. Παράλληλα έδωσε εντολή σε έναν λόχο να λύσει την πολιορκία του Μακρυγιάννη.
Ήταν 1 π.μ όταν ο βασιλιάς, που εργαζόταν ακόμη στο γραφείο του, άκουσε τις ζητωκραυγές και πληροφορήθηκε την ανταρσία του στρατού του.
Ο Όθων έστειλε τον υπασπιστή του ώστε να πληροφορηθεί τα αιτήματα των επαναστατών. Οι τελευταίοι όμως τον συνέλαβαν. Τότε αναγκάστηκε ο ίδιος να εμφανιστεί σε ένα παράθυρο των ανακτόρων και να ρωτήσει τον Καλλέργη τι ζητούσε. Ο Καλλέργης απάντησε ότι ο στρατός και λαός ζητούσαν σύνταγμα. Ο βασιλιάς απάντησε οργισμένα «Ας διαλυθούν και θα μεριμνήσω για την αίτησή τους». Ο συνταγματάρχης απάντησε «Μεγαλειότατε δεν θα διαλυθούν μέχρις ότου αποφασίσετε με το Συμβούλιο της Επικρατείας».
Μπροστά στην επιμονή των επαναστατών και την άρνησή τους να συναντήσει τους πρεσβευτές των τριών Δυνάμεων ο Όθωνας αναγκάστηκε να υποχωρήσει. Υπέγραψε την άμεση σύγκληση «Εθνικής Συνέλευσης», τον διορισμό νέου υπουργικού συμβουλίου και την απομάκρυνση όλων των ξένων που υπηρετούσαν σε κρατικές υπηρεσίες. Παράλληλα υπέγραψε διάταγμα, με το οποίο η 3η Σεπτεμβρίου ανακηρυσσόταν «ημέρα εορτάσιμος…» και απονεμόταν η βασιλική ευαρέσκεια στον Καλλέργη και στον Μακρυγιάννη επειδή τήρησαν την τάξη και την ασφάλεια κατά τα γεγονότα της ημέρας!...
Μετά την υπογραφή των διαταγμάτων ο στρατός παρέλασε μπροστά από τα ανάκτορα ζητωκραυγάζοντας υπέρ του Συντάγματος και του «συνταγματικού» βασιλιά.
Η Επανάσταση είχε θριαμβεύσει, έστω και προσωρινά. Στη νέα κυβέρνηση αντιπροσωπεύονταν και τα τρία κόμματα ενώ τα βαυαρικά στρατεύματα και οι Βαυαροί κρατικοί υπάλληλοι αποχώρησαν από τη χώρα.
Παρόλα αυτά η Επανάσταση δεν προώθησε τους δημοκρατικούς θεσμούς. Ο Όθων δεν τήρησε πιστά το σύνταγμα, επεμβαίνοντας διαρκώς και επιβάλλοντας φιλοβασιλικούς υπουργούς. Παράλληλα τα τρία κόμματα συνέχισαν να καθορίζουν την πολιτική τους με βάση τις οδηγίες των ξένων πρεσβειών.
Μετά από έναν οξύτατο κύκλο αντιπαράθεσης των πολιτικών αρχηγών ανέτειλε το άστρο του Ιωάννη Κωλέττη.
Ο τελευταίος χρησιμοποίησε κατά κόρον βία και νοθεία προκειμένου να κερδίσει τις εκλογές. Την περίοδο 1846-47 κατείχε το πρωθυπουργικό αξίωμα και πέντε υπουργικά!
Δεν παρουσιαζόταν όμως ποτέ στη Βουλή καθιστώντας αδύνατο τον έλεγχο των πεπραγμένων του από την αντιπολίτευση.
Η περίοδος της απόλυτης μοναρχίας του Όθωνα είχε δώσει τη θέση της σε εκείνη της κοινοβουλευτικής δικτατορίας του Κωλέττη...
Νίκος Γιαννόπουλος ιστορικός.
ΥΓ. ιστολογίου
Οποιαδήποτε σχέση με σημερινά πρόσωπα και καταστάσεις είναι εντελώς 'συμπτωματική'... Λαός που ξεχνάει την ιστορία του, απλά είναι καταδικασμένος να την ξαναζήσει πολλές φορές μέχρις ότου την μελετήσει και την υπολογίσει αναλύοντας τα πολιτικά δρώμενα.Ο λαός μας άλλωστε συνήθιζε να λέει οτι 'η ιστορία κάνει κύκλους και επαναλαμβάνεται'... [Φοίνιξ -Νοέμβρης 2014]